Een broodje kroket…..
Vandaag zou ze 97 jaar zijn geworden. Mijn moeder. Ze was ‘op naar de 100!’ zoals ze zelf altijd zei. Ze heeft het dus niet gehaald.
‘Een oude boom moet je niet verplaatsen.’ Maar wat doe je als die oude boom zelf zo graag wil?
Ze wilde nog één keer een verandering mee maken in haar leven. Zélf een woning kiezen. Weg uit het Brabantse dorp waar ze zo’n slordige 40 jaar geleden vanuit Den Haag naar toe verhuisde. Ze wilde andere mensen om zich heen. Andere gesprekken voeren. En zo vertrok ze naar een verzorgingshuis nieuwe stijl één dorp verder op. In een prachtig appartement.
Wij, haar kinderen, gunde het haar van harte. Al zou ze er maar één week mogen zijn, het zou alle moeite waard zijn want het was haar eigen beslissing. Ze heeft er een half jaar gewoond.
In de laatste twee maanden van haar leven vertelde ze mij dat ze beneden in het restaurant zulke lekker broodjes kroket hadden. Dat smaakte haar goed! En ze nam er dan altijd twee! Twee broodjes kroket zónder mosterd. Als ik kwam was dan steevast haar vraag: ‘ga je mee? Zullen we een broodje kroket halen? Ze zijn hier zo lekker!’ ‘Oké mam, voor mij graag mét mosterd.’
In de laatste twee weken van haar leven waren mijn broer, zus en ik elke dag bij haar. We voelden dat ze via een heel dun draadje met het leven verbonden was. We hoopten dat onze aanwezigheid haar weer terug bij het leven zou brengen. ‘Op naar de 100!’
Natuurlijk kwamen we in alle kasten en laden én in de koelkast. En daar lag het bewijs van haar liefde voor het broodje kroket. Het bovenste vakje van haar koelkast lag vól zakjes mosterd! Die ze wel mee kreeg maar niet gebruikte.
Nadat zij het leven had losgelaten en wij de herdenkingsbijeenkomst voorbereidde hebben we menig cappuccino met dit, inmiddels voor de hele familie, legendarische broodje in het restaurant besteld.
Bij de lunch tijdens de bijeenkomst stond dit natuurlijk op het menu. Evenals haar andere lievelings; de haring met uitjes. Maar dat is weer een ander verhaal.?
En elke 30 oktober ben ik even bij haar. En denk ik aan alles wat ik nog voor en met haar had willen doen om haar leven aangenaam te houden. Al die dingen die niet meer tot uitdrukking konden komen.
En elke 30 oktober eer ik haar met haar geliefde broodje kroket. Mét mosterd. Dat dan weer wel.
Het is voor mij een waardevol moment. Ik voed mijn lichaam ? maar zéker mijn ziel. Voel de verbinding met haar. En deel dit met mijn familie. Een appje met mijn broodje kroket etende zus vult mijn hart en mijn ziel.
Dit jaar kwamen op het eind van de dag van alle kanten de appjes met foto’s van broodje kroket etende familieleden op mijn telefoon binnen……… Genieten!
Heb jij een ritueel? Rondom herdenken? Of gewoon…. door de dag heen…. Wil je het vertellen… ik hou van verhalen❣️
30 oktober 2019
2 gedachten over “Het belang van een ritueel”
Het zal rond 2008 geweest zijn. Ik liep over een begraafplaats waar een oudere vrouw stil bij een kindergrafje stond te kijken. Ze sprak me aan. ‘Weet je dat vroeger een levenloos geboren kindje direct bij de moeder werd weggehaald en zomaar in alle stilte begraven werd achter de heg zonder dat de moeder erbij was?’ vroeg ze. Soms had het kindje al een naam, soms ook niet. En soms had de moeder die naam alleen voor zichzelf gehouden. Ik meende een stil verdriet in haar ogen te zien. ‘Is het met jouw kindje ook zo gegaan?’ Ze knikte zwijgend. Het leek alsof het nog maar gisteren was gebeurd. Toen vroeg ze: ‘Heb je even tijd?’ Ze wilde me het monumentje voor overleden kindjes laten zien dat dat nog maar kort geleden was opgericht en waar ook zij bij aanwezig was. Het deed haar goed – het kindje werd erkend – er was een duidelijk gemarkeerd punt van aandacht. Ze stond stil – letterlijk en figuurlijk. Rondom het monumentje lagen grote kiezels. ik pakte er een op en haalde een pen uit mijn tas.
‘Hoe heet jouw kindje? ‘
‘Heel gewoon Marietje, dat was vroeger zo,’ zei ze er bijna verontschuldigend achteraan.
‘Wil de naam ‘Marietje’ op dit steentje schrijven?’ Even aarzelde ze, maar nam toen toch de pen aan en scheef met vaste hand: ‘Marietje’.
‘Wat wil je met dit steentje doen? Bij het monumentje leggen of liever meenemen naar huis?’ Heel even dacht ze na, pakte toen nog een steentje en schreef er ‘Marietje’ op. Daarna legde ze het eerste steentje bij het monumentje en stak het tweede in haar zak. ‘Dank je wel,’ zei ze, stak toen haar hand op en vervolgde met zowel een glimlach op haar gezicht als tranen in haar ogen heel rustig haar weg.
Mooi Corrie Wolters! Erkenning is de sleutel tot aanvaarden van wat er is en was. En dan kun je verder met een glimlach in je tranen. Dank voor dit verhaal.